De eerste vraag komt van Peter Hendriks, CEO Hoogendoorn Growth Management, met wie wij de vorige keer in gesprek gingen: “Welke veranderingen verwacht je in de tuinbouwsector en hoe kunnen we ons hierop voorbereiden?”

Adri: “Als ik naar de lange termijn kijk, dan zullen technologische ontwikkelingen de sector ingrijpend gaan veranderen. Vrijwel autonoom telen, robotisering en AI worden de standaard. Dat betekent dat repetitief werk verdwijnt en plaats maakt voor banen zoals die van dataspecialist en analist. Deze technologieën bieden kansen om efficiënter te werken en kosten te besparen, maar vragen ook om investeringen in kennis en innovatie. AI speelt straks bijvoorbeeld een cruciale rol in plantgezondheid en watermanagement door problemen sneller te signaleren en oplossingen voor te stellen. Het is belangrijk dat ondernemers daarvoor nú de basis leggen door open te staan voor nieuwe technieken en samen te werken met partners die vooruitstrevend zijn.”

Welke rol speelt innovatie in de toekomst van de glastuinbouw?

Adri: “Innovatie is de sleutel tot een duurzame toekomst voor de glastuinbouw. Technologie zoals AI, robotisering en veredelingstechnieken helpt ons niet alleen bij arbeidstekorten, maar ook om slimmer en duurzamer te telen. Het concept van ‘head- and handsfree’ telen wordt steeds realistischer. Zwaar en repetitief werk wordt overgenomen door machines, terwijl zelfsturende systemen met behulp van AI steeds nauwkeuriger beslissingen nemen.”

“Daarnaast ligt er een enorme kans in gewasbescherming. We hebben groenere gewasbeschermingsmiddelen nodig en betere hygiënemaatregelen. Dat vergt innovatie én steun vanuit Europa, want de toelating van nieuwe middelen is nu te duur en tijdrovend. Samen met telers voeren we pilots uit om te kijken hoe we zonder chemische gewasbeschermingsmiddelen verder kunnen. Dat soort projecten geeft hoop en laat zien dat innovatie echt het verschil kan maken.”

Even terug naar 2024. Verduurzaming was opnieuw een belangrijk thema, dat de hele sector bezighield. Hoe kijk jij hier op terug?

Adri: “Het energievraagstuk is nog altijd de rode draad in ons werk. De druk om te verduurzamen is groot, maar telers maken indrukwekkende stappen. Dat zien we terug in cijfers. Neem de onlangs verschenen Energiemonitor van Wageningen Economic Research: in 2023 lag de CO₂-uitstoot van de sector op 5,1 megaton, dat is ruim onder het niveau van 2021 (6,5 megaton).

Dat is een enorme verbetering. Het laat zien hoe serieus telers bezig zijn met energiebesparing en duurzame energiebronnen.”

“Maar er was meer dan alleen energie. We hebben dit jaar bijvoorbeeld mooie vooruitgang geboekt op watermanagement. Het project rondom de collectieve waterzuivering in Hoek van Holland is een voorbeeld waar ik echt trots op ben. Telers hebben dit zelf geïnitieerd en gefinancierd. Dat toont hun vooruitstrevendheid en ondernemerschap. De extra zuiveringsstap zorgt ervoor dat gewasbeschermingsmiddelen, maar ook medicijnresten uit het water worden gehaald. Het is een succesverhaal dat laat zien dat de sector zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt en niet afwacht.”

Welke uitdagingen heb je dit jaar nog meer gezien in de sector?

Adri: “Naast energie en water speelt ook het valse sentiment rondom de glastuinbouw. Dat raakt mij. Neem bijvoorbeeld de discussie over ‘gifbloemen’. Er wordt vaak onterecht naar onze sector gewezen, terwijl we juist heel goed bezig zijn. Daarom is het belangrijk om meetbaar te maken wat we doen. Cijfers zoals die uit de energiemonitor of footprintberekeningen zijn essentieel om ons verhaal te vertellen. We moeten niet alleen cijfers delen, maar ook verhalen waarmee we het valse sentiment weerleggen. Dat blijft een uitdaging, maar ook een kans.”

Hoe zorg je ervoor dat telers goed worden geïnformeerd over deze ontwikkelingen?

Adri: “Transparantie en vertrouwen zijn voor mij ontzettend belangrijk. Als Glastuinbouw Nederland staan we naast de teler. Dat betekent dat we eerlijk en open communiceren. We doen dat via onze website, e-mailnieuwsbrieven, webinars, regiobijeenkomsten, appgroepen en bijvoorbeeld filmpjes op social media. Maar zelfs dan bereik je niet iedereen. Ik kom regelmatig telers tegen die zeggen: ‘Ik wist dit helemaal niet in deze breedte.’ Dat is jammer, want zonder die informatie is het lastig om samen stappen te zetten. Daarom blijven we investeren in communicatie.”

Wat is de focus van Glastuinbouw Nederland in 2025?

Adri: “Watermanagement wordt een belangrijke focus. In 2027 komt er een belangrijk ijkpunt: er mogen dan geen gewasbeschermingsmiddelen meer in het oppervlaktewater terechtkomen. Veel telers zijn hier al goed mee bezig, maar we moeten scherp blijven. We spreken telers aan op ‘goed huisvaderschap’. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Het gaat erom dat we ons imago hooghouden en laten zien dat we vooruitlopen. Hand in eigen boezem steken is de kracht van de glastuinbouw.”

“Daarnaast gaan we in 2025 door met alles wat we al doen: energietransitie, arbeid en Europese wet- en regelgeving. Vooral het laatste is belangrijk, want generieke Europese regels sluiten niet altijd aan bij onze sector. Daar maken we ons hard voor, zowel in Den Haag als in Brussel.”

Hoe ervaar je de samenwerking met de politiek, zowel nationaal als Europees?

Adri: “In Den Haag zien ze echt wel hoe belangrijk de glastuinbouw is. Maar Europese wet- en regelgeving, die generiek wordt opgelegd, maakt het soms ingewikkeld. Denk aan de CO₂-regels vanuit Brussel. Wij hadden al afspraken gemaakt via een convenant met de Nederlandse overheid, maar moesten alsnog een nieuwe EU-regeling bespreken. Het kost veel tijd en energie om uit te leggen waarom onze sector uitzonderlijk is. Dat is frustrerend, maar de bereidheid om mee te denken is er wel.”

“Ook in Brussel maak ik me hard voor de sector. We hebben een eigen lobbyist in Brussel, maar ik ga zelf ook zo’n tien keer per jaar om te lobbyen. Onze focus ligt daar bijvoorbeeld op gecontroleerde teelten (CEA), omdat die oplossingen bieden voor waterbesparing en verduurzaming. Het is fijn om te merken dat andere landen openstaan voor samenwerking.”

Wat wil je telers meegeven voor 2025?

Adri: “Deel je verhaal met anderen! De glastuinbouw is een sector om trots op te zijn. Nodig schoolklassen, politici of buurtbewoners uit om te laten zien wat je doet. Hoe meer mensen weten wat we bereiken, hoe meer begrip en steun we krijgen. Glastuinbouw Nederland ondersteunt je daar graag bij.”

“En blijf je verantwoordelijkheid nemen. Of het nu gaat om watermanagement, energiebesparing of gewasbescherming, samen kunnen we de sector klaarstomen voor de toekomst. 2025 wordt een belangrijk jaar. Laten we er samen voor gaan.”

Tot slot, we starten 2025 met een gesprek met Maurice Wubben. Welke vraag wil je hem stellen?

Adri: “Je bent sinds dit jaar programmamanager bij RoboCrops. Wat doe je daar precies en wat wil je met RoboCrops bereiken?”