Krachten bundelen. Dat is waar Annie van de Riet in gelooft. De rol als voorzitter bij brancheorganisatie AVAG past haar dan ook als een handschoen. AVAG bestaat uit zo’n 75 Nederlandse bedrijven die samenwerken op het gebied van integrated growing systems, componenten en bijbehorende service. Daarnaast is ze ook directeur van Hortivation. De stichting die zich richt op technische innovaties en kennismanagement in de glastuinbouw. Tijd voor een goed gesprek met Annie, over het ondernemersklimaat van onze sector, innovatie en samenwerken.
De eerste vraag komt van de vorige kandidaat van ‘In gesprek met’, Harry Brockhoff van Dutch Flower Group: “Op welk gebied zou de overheid de Nederlandse tuinbouw kunnen ondersteunen om de concurrentiepositie te verbeteren?”
Annie: “Ik denk dat de Nederlandse overheid de tuinbouwsector een enorme dienst zou bewijzen als er internationaal een gelijk speelveld zou zijn. De regelgeving in landen is nu heel verschillend. Als je kijkt naar het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen bijvoorbeeld, maar ook naar de doelstellingen binnen de energietransitie. Ieder land geeft daar weer z’n eigen invulling aan.”
“Ook de doelen van de overheid verschuiven constant. Dat merk je bijvoorbeeld in de subsidie waar glastuinbouwondernemers aanspraak op kunnen doen. Die veranderende doelstellingen creëren een onzeker klimaat voor ondernemers. Het is lastig, of eigenlijk bijna onmogelijk, om binnen die kaders nog te ondernemen. In mijn ogen is het noodzakelijk dat de overheid meer duidelijkheid geeft, zodat ondernemers weten waar ze aan toe zijn en daar ook hun plannen op kunnen afstemmen. Zo blijft het aantrekkelijk om in Nederland te telen. Anders zullen steeds meer telers uitwijken naar het buitenland.
Dat is zonde. Om relevant te blijven en verder te innoveren, hebben we simpelweg een bepaalde schaalgrootte nodig. Daarom is het belangrijk dat de Nederlandse glastuinbouw groot genoeg blijft.”
Wat doet u daar actief aan, om Den Haag in beweging te krijgen? “Met AVAG zijn wij natuurlijk niet primair met de tuinbouw bezig. Onze leden zijn toeleveranciers. Maar inderdaad, wij hebben zeker belang bij het behoud van de Nederlandse glastuinbouwsector. Daarom probeer ik dit verhaal wel te vertolken waar ik kan. Maar het is niet iets waar ik direct voor op pad ga.”
AVAG behartigt de gezamenlijke belangen van haar leden en ondersteunt hen op de gebieden kwaliteit, innovatie en internationalisering. Laten we eens inzoomen op innovatie. Wat is uw visie op automatisering en robotisering in de sector?
Annie: “Ik denk dat het noodzakelijk is voor de sector om daar fors in te investeren. Ten eerste omdat er een tekort aan arbeidskrachten is. Met robotisering heb je minder arbeidskrachten nodig om de productie te kunnen garanderen naar de toekomst toe. Ten tweede wordt onze teeltkennis alsmaar schaarser, terwijl de wereldbevolking en dus de vraag naar voedsel alsmaar toeneemt. Automatisering is daarom noodzakelijk om de ‘groene vingers’ te vervangen. Uiteindelijk streven we naar een autonome kas, dat is de toekomst. Met deze transitie zijn onze leden volop bezig. Maar het vraagt natuurlijk ook een hoop van de tuinbouwbedrijven om die slag te kunnen maken.”
Hoe komt het dat er steeds minder ‘groene vingers’ zijn? “Vroeger ging de teeltkennis over van vader op zoon, maar je ziet nu minder nazaten het bedrijf overnemen. Natuurlijk leer je ook veel in het onderwijs, maar het is lastig om jongeren te interesseren voor de glastuinbouwsector. Veel kennen de sector niet en weten niet dat er zoveel kansen liggen. Laatst hebben wij met AVAG op de GreenTech 100 mbo- en hbo-studenten ontvangen om een inkijkje te geven in de glastuinbouw, onder de naam HortiTalent. Ze gingen allemaal ongelooflijk enthousiast naar huis, ze hadden geen idee hoe groot en innovatief de glastuinbouwsector is. Ook het maatschappelijke aspect, dat de tuinbouw een belangrijke bijdrage levert aan het wereldwijde voedselvraagstuk, boeit deze jongeren. Kortom, dit verhaal mag wat mij betreft meer verteld worden om jongeren te interesseren.”
De energietransitie is de komende jaren een speerpunt in de glastuinbouwsector. Hoe staat het daarmee volgens u?
Annie: “In december vond ons congres plaats, met als thema: hoe innoveren we de energiecrisis uit? Ook Cora van Nieuwenhuizen, voorzitter van Energie-Nederland, was aanwezig als spreker. Ze had geen idee dat de Nederlandse tuinbouw voor 10% bijdraagt aan de energiebehoefte van Nederland. Vooral op piekmomenten en er geen zon of wind is, dan biedt de glastuinbouw uitkomst. Dat zij dit niet wist, dat zegt dat we dit verhaal nog veel meer moeten vertellen.”
“Natuurlijk gaat er nog altijd veel energie om in de sector, maar er zijn al zo ontzettend veel goede stappen gezet. Het is echt een andere situatie dan 10 jaar geleden. Als er nu een nieuwe kas wordt gebouwd, dan is-ie energieneutraal of nagenoeg energieneutraal. Ik ben daarom positief gestemd over de energietransitie en de toekomst. Energieverbruik reduceren en energie verduurzamen zijn natuurlijk belangrijke thema’s voor onze AVAG-leden. Ik zie constant nieuwe innovaties en verfijningen van bestaande oplossingen. De GreenTech is ieder jaar weer het podium waar de nieuwste ontwikkelingen worden gepresenteerd. Ik ben ervan overtuigd dat we komende juni weer mooie dingen gaan zien.”
U bent ook directeur van Hortivation. Deze stichting heeft de ambitie om voor de sector strategische innovaties snel beschikbaar te krijgen en samen met de bedrijven de toppositie van Nederland op het vlak van integrated growing systems te waarborgen. Hoe stevig die Nederlandse toppositie op dit moment?
Annie: “Ik denk dat deze heel stevig is. De omzet van de 75 AVAG-bedrijven is 3 miljard euro. Daarvan wordt 80% in het buitenland gerealiseerd. Omgekeerd zou je kunnen zeggen dat van alle glazen kassen die in de wereld gebouwd worden, dat bij 80% van de gevallen een Nederlandse toeleverancier betrokken is. Dus ik denk dat we een hele stevige positie hebben. Maar, ik wil daar meteen een belangrijke waarschuwing bij afgeven: we moeten wel blijven innoveren om die positie te behouden. Allerlei landen zijn aan het investeren in de tuinbouwsector. Dat is ook logisch, want de toekomst is veelbelovend met zo’n stijgende wereldbevolking die behoefte heeft aan voldoende, goed en kwalitatief voedsel. Om onze vooraanstaande positie als Nederland te behouden, zullen we moeten blijven innoveren. En dat is op dit moment lastig, want investeren in nieuwe dingen doe je voor morgen en niet voor vandaag. Daar moet dus wel ruime voor zijn en dat is er nu niet overal. Maar ik ben ervan overtuigd dat dit bijtrekt. Daarom is het zaak dat ons tuinbouwgebied in Nederland groot genoeg blijft, om innovaties door te ontwikkelen.”
Het is opvallend dat u in uw carrière vooral betrokken bent bij overkoepelende organisaties met samenwerkende leden. Hoe belangrijk is samenwerken in de glastuinbouwsector volgens u?
Annie: “De rode draad in mijn carrière is inderdaad samenwerken, samenwerkingsverbanden, ondernemers en innovatie. Daar komt alles steeds op terug. Dat geeft ook wel aan dat ik heel erg geloof in de noodzaak van samenwerken. Natuurlijk is het ook ieder bedrijf voor zich. Ieder bedrijf moet zijn eigen doelstellingen realiseren en omzet maken. Maar in de dingen waar je niet concurreert met elkaar, doe dat vooral samen. In de pre-competitieve sfeer kun je zoveel dingen samen doen, waardoor je zelf meer tijd, ruimte en middelen over hebt om te investeren in je eigen unieke eigenschappen van jouw bedrijf. Daar sta ik voor en daar ga ik voor.”
Tot slot, de volgende kandidaat voor ‘In gesprek met’ is Puck van Holsteijn, directeur World Horti Center. Welke vraag wilt u haar stellen?
Annie: “Hoe kunnen wij (WHC en AVAG) de primaire tuinbouw in Nederland helpen een toekomst te hebben?”
