In gesprek met: Arjan van Antwerpen
Een geboren tuinderszoon met gevoel voor techniek. In 1997 is Arjan van Antwerpen in de adviestak gerold en sinds 2007 is hij managing director en specialist bij DLVge. Arjan is een bevlogen technisch adviseur, met kennis van zaken en ruime ervaring. Zijn specialisme bij het adviesbureau voor de glastuinbouw? Energie, verwarming en ruimtelijke ontwikkeling. Waarvan de expertise energie een gebied is waar hij in is gerold. “Ik werd niet op een ochtend wakker dat ik dacht: ik moet in de energiehoek. Zoiets groeit zo.”
Wij zijn benieuwd hoe Arjan, met al z’n kennis en ervaring, tegen de energietransitie en het energiemanagement van de glastuinbouw aankijkt. We trappen af met een vraag van Jeannette den Boer, met wie we de vorige keer in gesprek gingen.
Vraag van Jeannette aan Arjan: Hoe kan technologie volgens jou bijdragen aan een duurzame beweging?
Arjan: “Ik denk dat verduurzaming niet zonder technologie kan. De ruimte om ons hen wordt schaarser, de bevolkingsdichtheid neemt nog steeds toe en daarbij ook het verlangen naar comfort en welvaart. Dit betekent dat er intensief moet worden geteeld met een hoge efficiëntie met een zo laag mogelijke druk op de omgeving. Hiervoor is vernieuwende technologie nodig die compacter, schoner en beter produceren mogelijk maakt en daarmee ook de beweging om duurzamer te produceren mogelijk maakt.”
Wat is de grootste uitdaging van de Nederlandse glastuinbouw op het gebied van energiemanagement?
Arjan: “De hoge energieprijzen zijn nu natuurlijk heel actueel. Een grote uitdaging van veel telers is dan ook: hoe kan ik verduurzamen zonder mijn concurrentiepositie te verliezen? De overheid geeft aan dat we met z’n allen van het gas af moeten. Hoe geef je dat vorm als teler, zodoende dat het ook betaalbaar blijft en de teelt rendabel? Dat is een uitdaging van veel ondernemers. Ondertussen is ook de markt sterk in beweging en verandert de wet- en regelgeving continu. Het is moeilijk keuzes maken voor telers. Als je investeert heb je een bepaald punt voor ogen, zoals terugverdientijd. Als dat punt voortdurend wordt bijgesteld door veranderende toeslagen en subsidies… ja, dat is ontzettend lastig. Zo zag je een tijd terug dat een aantal telers overstapten op elektrische oplossingen, totdat de energiebelasting op stroom omhoogging. Nu is gas weer ontzettend duur. En zo blijft het voor telers zoeken naar de beste duurzame én rendabele oplossing.”
“Aan de ene kant heb je als teler te maken met de korte termijn, dus de dagelijkse gang van zaken. En anderzijds de lange termijn: waar investeer ik in voor de toekomst? Wat wordt mijn energiemix? Als je kijkt naar verduurzaming is er niet één oplossing. Wat je in het verleden zag, toen ik begon – in de oudheid – plaatste iedereen een condensor achter zijn ketel. Dat was voor iedereen min of meer hetzelfde, gek gezegd. Nu zijn oplossingen veel specifieker per teler, per situatie. Er is niet één duurzame oplossing die voor iedereen werkt. Voor de één werkt een warmtepomp, de ander kan bijvoorbeeld weer aansluiten op de restwarmte van nabijgelegen industrie.”
Arjan van Antwerpen
Stelling: Duurzaam telen is voor iedere teler binnen handbereik.
Arjan: “Nee. Zeker niet voor iedereen binnen handbereik. Duurzame technieken stellen hoge eisen aan de bedrijfsvoering en installaties. Dat is niet voor iedereen even goed haalbaar.”
Hoever is de Nederlandse glastuinbouw in de energietransitie, in vergelijking met andere landen of sectoren?
Arjan: “Lastige vraag. Moeilijk om die vergelijking te maken. We hebben in de glastuinbouw de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan de hoeveelheid benodigde energie per product. Ook in waterverbruik en recirculatie zijn grote stappen gezet. Maar hoe zich dat verhoudt tot andere landen of sectoren, dat weet ik niet. Wat ik wel weet is dat de glastuinbouwsector absoluut niet conservatief is. Als je kijkt hoeveel de afgelopen jaren is veranderd. De sector beweegt mee en is vooruitstrevend in nieuwe ontwikkelingen en de adaptie van nieuwe technieken.”
Stelling: In 2040 teelt de gehele glastuinbouw CO2-neutraal. (ambitie van Glastuinbouw Nederland)
Arjan: “Een schitterende ambitie, dat vooropgesteld. Als ik kijk hoe het nu gaat, dan zal het niet meevallen. Energieprijzen stijgen en materialen (grondstoffen) worden duurder. De productprijzen moeten mee om rendabel te blijven. En dan is de vraag hoeveel geld telers overhouden om te investeren in duurzaamheid. Investeringen in de lange termijn, want kosten dalen vaak niet direct.”
“Maar dat de ambitie er ligt, dat is goed. We moeten met z’n allen een bepaalde kant op bewegen. Dus een doel voor ogen hebben is goed. Worden de externe omstandigheden (de markt en omgeving) gunstiger, dan kan het ook ineens hard gaan. We moeten dan ook zeker ons hoofd niet laten hangen, vind ik.”
Werkt de Nederlandse wet- en regelgeving bevorderend of juist belemmerend in de energietransitie van de glastuinbouw?
Arjan: “Een beetje van beide. Als je kijkt naar subsidieregelingen om dingen te doen, dan lopen stimuleringsmaatregelen vaak achter de feiten aan. Dat werkt vertragend. Aan de andere kant heb je doelen als ‘we moeten van het gas af’ nodig als aanjager om ergens te komen. Als een stip op de horizon die richting geeft. Dat is goed. Het zou alleen fijn zijn als er wat duidelijkere lijnen in het beleid komen om daar te komen. Beleid zekerheid. De huidige wet- en regelgeving is naar mijn mening veel te reactief. Ik pleit voor een beleid dat toewerkt naar een bepaalde visie, maar dat lijkt een uitzondering te worden. Er wordt meer waarde gehecht aan de waan van de dag. En dat werkt niet altijd, of eigenlijk vaak niet, in ons voordeel.”
Tot slot: De volgende keer gaan we in gesprek met Richard van der Sande, van Certhon. Wat zou jij hem willen vragen?
Arjan: “Hoe kan de Nederlandse tuinbouwsector met betrekking tot toelevering (bouw/ontwikkeling) relevant blijven op de internationale markt en hoe moet dat worden geborgd?”
