We sluiten de reeks gesprekken in 2022 af met Tweede Kamerlid en fractievoorzitter Caroline van der Plas. We kennen haar vooral als hét boegbeeld van de agrarische tak en medeoprichter van de BoerBurgerBeweging (BBB). Haar missie is om het platteland naar Den Haag brengen. En dat betreft niet alleen de boeren, maar ook de telers. Hoe vergaat het haar in deze missie? Wat is eigenlijk haar affiniteit met de glastuinbouwsector? En hoe ziet ze de toekomst van de glastuinbouw in Nederland? We vroegen het Caroline, in het allerlaatste gesprek van dit jaar. Lees je mee?
De eerste vraag komt van Henk Verbakel, CEO van Havecon, met wie wij de vorige keer in gesprek gingen: “Hoe kunt u ervoor zorgen dat er in politiek Den Haag meer draagvlak komt voor het belang van moderne glastuinbouw en de verduurzaming waar we ook op lange termijn op kunnen bouwen?”
Caroline: “Dat doe ik door continu aandacht te vragen voor de glastuinbouwsector in debatten over relevante thema’s. Dat kan een debat zijn over land- en tuinbouw, klimaat en energie, maar bijvoorbeeld ook werkgelegenheid. Overal waar ik raakvlakken zie, haal ik de glastuinbouwsector aan en benoem in de positieve punten en het belang van de sector voor Nederland.”
“Het begint allemaal bij kennis, dat leidt uiteindelijk tot draagvlak”
“Het beeld heerst dat tuinders energieslurpers zijn. ‘Waarom moeten we dat allemaal hier in Nederland hebben, kan dat niet naar het buitenland?’ Maar mensen vergeten dat de glastuinbouw ook een hele krachtige sector is die Nederland veel heeft gebracht en nog altijd brengt. En wat veel mensen niet weten, is dat de glastuinbouw in de energietransitie ook een belangrijke energieopwekker is. Ik zeg weleens: als het donker wordt in de kassen, wordt het ook donker in de huiskamers. Die andere kant van de glastuinbouw wil ik laten zien. Dat begint bij kennis. Want kennis leidt tot begrip, begrip tot draagvlak en draagvlak tot bestaansrecht.”
Wij kennen u vooral van de steun aan de boeren, hoe is uw affiniteit met de glastuinbouwsector?
Caroline: “Als kind kwam ik al veel in het Westland. Mijn oom was eerst pastoor in Naaldwijk en later in Maasdijk. Daar had hij een grote pastorie met zaaltje erbij. Daar kwamen we vaak met de familie bijeen. Soms bezochten we ook een kas. Magisch vond ik dat. We zeiden dan: ‘Je kunt de kassen vanaf de maan zien.’ Ik herinner me vooral het gevoel van trots.”
“Ik ben vaker in een kas te vinden dan in een varkensstal”
“En nog steeds kom ik geregeld in kassen. Ik ben tegenwoordig vaker in een kas te vinden dan in een varkensstal. Telers, verenigingen, of belangenorganisaties nodigen me bijvoorbeeld uit. En ik ga ook op eigen initiatief, om te zien wat er speelt en mezelf te laten informeren. Nu natuurlijk, met de hoge gasprijzen, maar bijvoorbeeld ook het gebruik van biologische gewasbeschermingsmiddelen boeit me.”
Wat moet volgens u gebeuren om de energietransitie in de glastuinbouw een boost te geven, zodat de glastuinbouw straks in 2040 klimaatneutraal is?
Caroline: “De overheid vraagt iets van de sector en ik vind dat de overheid dus ook moet faciliteren met stimulerende maatregelen. Tegen beperkende wet- en regelgeving aanlopen is heel frustrerend voor ondernemers in de glastuinbouw. Dat moet anders, beter. Ik ben van mening dat ondernemers zelf slim en innovatief genoeg zijn om het juiste te doen. Ze hebben zelf ook baat bij een gezond en toekomstbestendig bedrijf. Geef ze de ruimte om te innoveren en te ontwikkelen.”
“Wees minder bescheiden, laat zien wat je doet”
“Verder ligt er denk ook een taak bij de glastuinbouwsector zelf om kennis te delen. Om minder bescheiden te zijn. Zoals ik eerder al zei, begint het allemaal bij kennis. Laat zien wat je doet, wat er speelt. Als collectief. De glastuinbouwsector is een trotse sector, deel dat. Als we met z’n allen meer weten van de sector, komt er vanzelf meer begrip en draagvlak. Ook in Den Haag.”
BBB stelt dat boeren en ook tuinders geen energieboeren moeten of hoeven te zijn. Dat het de taak is van de overheid om regels en wetten te schrappen die de kostprijs opvoeren. Kunt u een voorbeeld geven van zo’n regel of wet die telers juist tegenwerkt? Hoe ziet u dit liever?
Caroline: “Een goed voorbeeld is een motie die ik laatst heb ingediend. Er lag een nieuw voorstel op tafel over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Lang verhaal kort is dat het voorstel pleit voor een vrije zone van x-meter waar niets geteeld mag worden, omdat gewasbeschermingsmiddelen kunnen uitwaaien. In mijn motie leg ik uit dat de glastuinbouw een gesloten teeltsysteem is, dus dat deze generieke regelgeving hier niet opgaat. Telers moeten onnodig een stuk productiegrond vrijhouden. Zonde. En wie gaat dat betalen?”
“Helaas is mijn motie verworpen. Ik denk dat de Kamer de gevolgen niet overziet van deze generieke regelgeving specifiek voor de glastuinbouw. En zo gebeurt het dus dat er een onnodig kostprijsverhogende regelgeving in het leven geroepen wordt. Ik zou liever zien dat meer rekening wordt gehouden met de specifieke eigenschappen van de glastuinbouw in dit geval. Naar mijn mening geldt ook hier weer: gebrek aan kennis.”
De boeren zijn in het nieuws i.v.m. de stikstofcrisis. Ondertussen worden ook de telers hard geraakt met hoge energieprijzen enerzijds en het doel om in 2040 de klimaatneutraal te telen anderzijds. Kortom, veel kosten en weinig ruimte om te investeren in verduurzaming. Dat veroorzaakt stress en onzekerheid over de toekomst. Wat wilt u deze tegen telers zeggen?
Caroline: “Hou vol. Ik snap de stress en onzekerheid. Ik vind ook dat het zwaar onderschat wordt wat deze energiecrisis met ondernemers doet. Toch wil ik zeggen: hou vol. Jullie maken zulke mooie producten op een duurzame manier. Het tij zal een keer keren. Ik zou ook willen zeggen: ga door met verduurzamen. De sector is vooruitstrevend en innovatief genoeg. Veel bedrijven zijn echt heel goed bezig. Blijf ondertussen aandacht vragen voor jullie mooie sector. Blijf die verhalen vertellen. Laat het niet over aan anderen, blijf bij je eigen verhaal.”
Hoe ziet volgens u de toekomst van de Nederlandse glastuinbouw eruit?
Caroline: “Ik denk dat de sector in de toekomst iets zal krimpen, maar ik zie verder een sterke toekomst voor de glastuinbouw, zeker met het klimaatvraagstuk dat boven ons hoofd hangt. De sector speelt hier juist een sterke, positieve rol in als energieverstrekker. Dat zie ik, maar ook andere collega’s zien dat steeds meer, zoals Rob Jetten.”
