De energieprijzen zijn extreem hoog en dat zal in ieder geval nog dit jaar aanhouden, zo verwachten energie-experts. De oplevende economieën na corona, geopolitieke spanningen en de oorlog in Oekraïne worden gezien als belangrijkste oorzaken, waarvan onbekend is hoelang ze zullen voortduren. Minder fossiele brandstoffen gebruiken, lijkt daarom de beste strategie voor een toekomstbestendige glastuinbouw. Meervoudige energieschermen en bewuster schermgebruik kunnen daaraan bijdragen. Al zegt Habraken nuchter: “Zo extreem als het nu is, daar kun je niet tegenop schermen. Wat je wel ziet is dat telers er nu weer bewuster mee aan de slag gaan. Ook in hun plannen: we zullen ons beter tegen dit soort uitschieters moeten wapenen. Zodat we de toekomst beter aan kunnen.”

Transparant energiescherm

Met een vast foliescherm kun je, afhankelijk van de teelt en buitenomstandigheden, circa 3 m3 per m2 besparen. Bij de huidige energieprijzen is dat al snel rendabel. Maar na zes tot acht weken moet de folie de kas uit, omdat het klimaat bij zonnig weer snel te vochtig wordt. “Tot nu toe is de winter opvallend mild gebleven, waardoor de schade enigszins wordt beperkt. Al heb je liever wat kouder en droger weer, wil je het maximale uit je foliescherm halen.” Voor de rest van het seizoen zijn telers weer aangewezen op hun bestaande klimaatinstallatie, die nu extra kritisch wordt bekeken, vervolgt Habraken. “Men is aan het kijken naar het vernieuwen van het energiescherm. Ook stappen veel telers geheel of gedeeltelijk over op LED-belichting, vaak in combinatie met een transparant Luxous energiescherm. Wat extra interessant is nu er ook subsidies beschikbaar zijn voor een tweede energiescherm als ook voor de ClimaFlow ventilatoren. Koop dan wel een scherm met een maximale lichtdoorlatendheid, zoals onze Luxous 1147 FR H2no. Daar kun je extra schermuren mee maken. Daar zit nog winst.” Kieren kost energiebesparing. Met de nieuwe generatie energieschermen van Svensson kan het scherm een groot gedeelte van de dag gesloten blijven zonder te kieren, zegt Habraken. “Doe je dat wel, dan lever je al snel behoorlijk wat energiebesparing in. Bij een 5% kier heb je eigenlijk nog maar de helft van je energiebesparing over. Daarom adviseren wij het scherm zo lang mogelijk volledig gesloten te houden. Dan bespaar je niet alleen het meest, het geeft ook een veel constanter en homogeen kasklimaat.” Kun je bij een gesloten scherm wel voldoende vocht afvoeren? “De schermen laten niet alleen licht, maar ook vocht door. In een onbelichte teelt kom je daarmee best wel een heel eind, zeker als je boven het gesloten scherm gaat luchten. In een belichte teelt zul je aanvullend vocht af moeten voeren, omdat er meer vocht wordt geproduceerd dan dat er door het scherm heen kan. Dan is het in mijn ogen slimmer om de kieren te vervangen door een actief ventilatiesysteem. Met ClimaFlow-schermventilatoren mechaniseer je in feite de kierregeling. Je laat je scherm 100% dicht. Is je vocht goed, dan staat die ventilator uit. Is het te hoog, dan zuigt die meer droge lucht van boven het scherm aan. Dat werkt in de praktijk prima.”

Actief klimaat onder gesloten scherm

Bij een volledig gesloten scherm is het wel van belang om te zorgen voor een actief klimaat, vervolgt Habraken. “Voorheen werd een actief klimaat bereikt door een minimumbuis te zetten. Dus een buis van 30, 40 of 45 graden. Maar dat is nu wel een hele dure manier om luchtbeweging door je gewas te krijgen. De buis moet je alleen gebruiken waarvoor het bedoeld is, namelijk de kas op temperatuur houden. Een actiever klimaat kun je ook met verticale ventilatoren bereiken. Door een gecontroleerde verticale luchtstroom door je gewas heen te brengen krijg je de gewenste luchtstroming. En daarmee het actieve klimaat dat je zo graag wilt hebben. Het gaat om luchtbeweging, niet om verwarming. Die verwarming is vaak niet nodig en geeft eigenlijk alleen maar meer vocht. Het activeert die plant te veel, waardoor je weer meer vocht moet afvoeren. Je wilt wel de luchtstroming, maar niet de warmte. Plus zo’n ClimaFlow-ventilator is veel efficiënter qua energie per vierkante meter.”

Energiebesparende tip

Kijk nog eens kritisch naar de kierregeling, besluit de klimaatconsultant. “Als je geen ontvochtigingsapparatuur of ClimaFlow-schermventilatoren hebt en dus bent aangewezen op die kier om extra vocht af te voeren, zorg dan dat die zo klein mogelijk is. Ga niet meer kieren dan 2% op vocht. Dan wordt het misschien iets te warm, maar ga je grotere kieren zetten dan verlies je zo ontzettend veel energie. Een kier tussen 2 en 10% moet je eigenlijk altijd voorkomen. Zet een microkier op vocht of pas een flinke kier van meer dan 10% toe als je alléén tegen uitstraling schermt, maar geen temperatuur ongelijkheid wilt creëren in de kas.”
Neem voor meer informatie contact op met kasklimaatexpert Ton Habraken: ton.habraken@ludvigsvensson.com
M: + 31 6 52 67 41 45

Gepubliceerd in Kas Magazine - 01 - 2022