NIEUWS

In elke uitgave van KAS vertelt een adviseur van Svensson in de rubriek A Growers Climate over de ontwikkelingen in zijn of haar vakgebied. Uitdagingen uit de dagelijkse praktijk, maar het zal ook gaan over innovaties, trends en toepassingen.

Dit keer vertelt kasklimaatadviseur Ton Habraken over Het Nieuwe Telen.

Met het dichtdraaien van de gaskraan in het Groningenveld naar nul in 2030 wordt de glastuinbouw gedwongen meer energie te besparen en op zoek te gaan naar duurzame alternatieven voor het verwarmen van kassen. Het Nieuwe Telen is een van de methoden om tot een lager energieverbruik te komen, al is dit in de praktijk (nog) niet het hoofddoel. De ‘energiebonus’ is (meestal) bijzaak. Dat zou in de nabije toekomst weleens kunnen veranderen.

Klimaatstrategie

Onder de noemer van ‘Het Nieuwe Telen’ worden stap voor stap nieuwe klimaatstrategieën en -technieken in de praktijk geïntroduceerd. Dichtere en lichtere kassen, stegdoppel in de gevels en dubbele schermen zijn al bijna standaard bij nieuwbouw van kassen. Nieuwe kasdekmaterialen als diffuus glas, ventilatoren en luchtbehandelingsinstallaties zijn dat nog niet. Maar in Het Nieuwe Telen staat niet zozeer de techniek voorop, als wel het toepassen van de juiste klimaatstrategie, zodat alle technieken onder alle omstandigheden optimaal met elkaar samenwerken. Onderzoekers, teeltadviseurs en telers zitten niet altijd op een lijn. Goed advies is daarom onontbeerlijk.

Bottleneck

Een bottleneck is vaak het maken van de juiste klimaatinstellingen, zegt adviseur Ton Habraken van klimaatschermfabrikant Svensson. “De teler moet voldoende tijd besteden aan het analyseren van klimaatdata, en op basis daarvan instellingen aanpassen, zodat de klimaatcomputer gaat sturen zoals hij dat voor ogen heeft. In de praktijk wordt vaak maar 20 procent van alle mogelijkheden van de software gebruikt. Daar spelen wij op in en dat zal alleen maar meer worden. Energiebesparing zal steeds belangrijker worden, zonder dat dit ten koste gaat van het teeltklimaat. Integendeel: klimaatschermen moeten juist bijdragen aan een beter groeiklimaat. De praktijk bewijst dat dit ook kan.”

Kieren

Het kieren van schermen is vaak een punt van discussie, vervolgt Habraken. “Hoe lang, hoe breed en met één of met twee schermen. Is het een lichtdicht Obscura of een maximaal transparant Luxous scherm, dat speelt ook een rol. Bij belichtende telers zie je vaak dat na 00:00 uur standaard een 25 procent kier in het lichtuitstootreductiescherm wordt gezet. Dat vind ik niet slim. Je moet een kier alleen inzetten als het gewas en het kasklimaat daar om vraagt. Om alles goed inzichtelijk te houden zul je wel iets meer sensoren moeten ophangen. Bij iedere luchtlaag die je met klimaatschermen creëert moet je een ijkpunt hebben om te zien: waar zitten de mogelijkheden om extra vocht en/of warmte af te voeren. Een meetbox met temperatuur én luchtvochtigheid meting is daarbij onmisbaar.”

Nieuwe materialen

Bij nieuwbouw spelen weer andere discussies, vervolgt Habraken. “Moet ik mijn transparante Luxous scherm boven of juist onder installeren. Welke klimaatschermen moet ik op hetzelfde dradenbed leggen, want ik wil er drie gaan installeren. Dat zijn vragen die we steeds vaker krijgen.” Ook bij vervanging is het inwinnen van goed advies aan te raden. Vervanging betekent niet dat je automatisch voor hetzelfde klimaatscherm kiest, zegt de klimaatadviseur van Svensson. “Er zijn altijd nieuwe materialen en technieken die toch een betere uitwerking kunnen hebben op de plantengroei. De kwaliteit van diffuus licht, lichtdoorlatendheid en vochtdoorlatendheid van schermen, daar worden stappen in gezet. Zo blijkt uit onderzoek dat planten meer licht kunnen verdragen dan telers tot nu toe denken, mits op de juiste manier toegelaten. Je kunt als rozenteler zeggen: ik heb nu een 50%-schermdoek, want dat heb ik 10 jaar geleden geïnstalleerd, dus doe dat maar weer. Dan mis je wel de trend dat er steeds meer licht wordt toegelaten bij de rozen. Dat je met hoogwaardig diffuus makende Harmony klimaatschermen nog weer een stapje ‘lichter’ kunt gaan en je daar een beter rendement door haalt.”

Scherm op maat

Zal in de toekomst meer gebruik worden gemaakt van gepersonaliseerde schermdoeken, die volledig zijn afgestemd op de eisen van een bepaalde teelt of de wensen van een teler? “Dat gebeurt nu al bij Svensson, binnen de vijf productfamilies die we voeren. Er zijn onder meer rozentelers die klimaatschermen gebruiken die verder niemand anders heeft. Dat zijn schermdoeken met een specifieke schermgraad, vochtdoorlatendheid of openheid. Je ziet het ook bij de kassen met overdruk waar klimaatschermen worden gebruikt die een specifieke hoeveelheid lucht doorlaten. Op maat gemaakte schermdoeken zijn nu niet standaard, maar ik denk dat het daar wel steeds meer naartoe zal gaan”, aldus de klimaatadviseur.

Plantmodellen

Plantmodellen zullen in de nabije toekomst het klimaat gaan sturen op basis van steeds meer data, zodat telers alleen nog maar hun doelstellingen in de klimaatcomputer hoeven ‘in te tikken’. “We gaan daar met de hele klimaatregeling meer op anticiperen, inclusief het klimaatscherm. Als je dan op een bepaalde dag wilt sturen, om te pieken op bepaalde bloemendagen bijvoorbeeld, dan zul je misschien weleens op een dag gaan schermen en denken: waarom ben ik eigenlijk aan het schermen? Maar als het plantmodel dat aangeeft om over drie weken een optimale kwaliteit of productie te halen, dan kan dat weleens tegen het gevoel van de tuinder ingaan.”