A Growers Climate: over diffuus licht
Diffuus licht staat in het middelpunt van de belangstelling, simpelweg omdat er geld mee te verdienen valt. De teeltprestaties onder diffuus licht zijn beter, de kastemperatuur is lager, evenals de planttemperatuur. Volgens Hugo Plaisier van Svensson bieden diffuse klimaatschermen meerdere voordelen. Er kan lichter worden geteeld en de lichtspreiding is beter dan een diffuse coating of diffuus glas.
Voor de komst van de term Hortiscatter was het moeilijk - zo niet onmogelijk - om de diffusiepercentages van glas, coatings en schermen met elkaar te vergelijken. Hortiscatter geeft aan hoe invallend licht door het materiaal over de uitvalshoeken wordt verspreid. De waarde van Hortiscatter ligt tussen 0% voor helder glas en 100% voor een materiaal dat invallend licht gelijkmatig over alle uitvalshoeken verstrooit. Daardoor is er meer duidelijkheid ontstaan bij het vergelijken van de prestaties van verschillende materialen om diffuus licht in de kas krijgen.
' Diffuse schermen voor maximale teeltprestaties, ook in de zomer'
‘Diffuse screens for maximum cultivation performance, even in summer’
Hortiscatter
De oude meetmethode voor 'Haze' gaf bijvoorbeeld geen eenduidig beeld van de lichtdoorlatendheid of mate van lichtverstrooiing van hoog diffuus glas. "Bij high-haze glas ga je al snel richting 100% haze, terwijl het in feite maar weinig verstrooit”, zei Gert-Jan Swinkels van Wageningen University & Research onlangs. De nieuwe meetmethoden voor enkel glas met of zonder (tijdelijke of permanente) coatings en schermdoeken zijn onlangs vastgelegd in een geactualiseerde NEN-norm. De termen 'Haze' of 'F-Scatter' (de voorloper van Hortiscatter) zijn hiermee achterhaald. Gevolg van het nieuwe begrip Hortiscatter is dat de diffusiepercentages van bestaande materialen een stukje naar beneden worden bijgesteld.
Lichter telen
Svensson heeft de ontwikkeling van de term Hortiscatter altijd toegejuicht en er hard aan meegewerkt, omdat het eenvoudiger is geworden om de diffusiepercentages van verschillende materialen te vergelijken. Dat is goed nieuws voor telers, omdat diffuus licht de teeltprestaties flink kan verbeteren. Denk aan een kortere teelt, een hogere productie, een vroeger seizoen en een besparing op krijten. Ook de kwaliteit van de producten neemt dankzij het gebruik van diffuse schermen toe. In verschillende teelten, zoals gerbera en roos, durven telers het aan om lichter te telen onder diffuse schermen, waardoor de lichtniveaus stijgen. In gerbera wordt bijvoorbeeld steeds vaker gekozen voor een schermpercentage van 23% in plaats van 40%. Telers en teeltadviseurs zijn - sinds de introductie van de Harmony-klimaatschermen in 2009 - enthousiast.
Diffuus licht op maat
Niet alleen in de snijbloemen, maar ook in de potplanten wordt met steeds hogere lichtniveaus gewerkt. Een nadeel van (tijdelijke of permanente) coatings is dat zij geen onderscheid maken tussen lichte en donkere dagen, of lichte en donkere momenten. Ook variëren de lichtdoorlatendheid en de mate van diffusie als de coating niet zeer gelijkmatig is opgebracht. Diffuus glas is ook in staat om licht te verstrooien, maar doet dat minder goed dan de klimaatschermen van Svensson. Bovendien leven er nog veel vragen ten aanzien van slijtage, vervuiling en condensvorming op diffuus glas. Het grootste nadeel van diffuse coatings en diffuus glas is dat het altijd licht kost. Met Harmony-klimaatschermen kan diffuus licht op maat worden geboden. Ze bieden bescherming tegen de zon, ook bij geopende luchtramen. Er kan meer worden geprofiteerd van het zonlicht, bijvoorbeeld in de ochtend om de kas op te warmen en in de winter, bij laag invallend licht. En er kan maximaal worden geprofiteerd van invallend licht als wordt gekozen voor een diffuus scherm met een hoge lichttransmissie.
Prestaties versus kosten
Worden de kosten van een diffuus klimaatscherm over vijftien jaar vergeleken met diffuse coatings en diffuus glas, dan springen klimaatschermen er ook positiever uit. Is een Harmony-scherm dan te gebruiken als een vervanging van diffuus glas? Nee, want Harmony zorgt ook voor een betere schaduwwerking, het kan diffuus licht afkomstig van diffuus glas 'upgraden'. Dit zorgt voor nog betere teeltomstandigheden.
Is de kastemperatuur onder een diffuse coating beter dan onder een diffuus scherm? Nee, de resultaten zijn vergelijkbaar, zelfs op zonnige dagen. Kan een Harmony-scherm dan worden gebruikt als een vervanging van een diffuse coating? Ja, want een coating kost licht, vooral op bewolkte dagen en in de ochtend en avond.
