NIEUWS

Hoe kun je een groep Engels bloemen- en plantenkwekers, toeleveranciers en teeltvoorlichters – op bezoek in Nederland - het beste bijpraten over schermen en diffuus licht? Natuurlijk door ze de praktijk te laten zien.
Op 22 maart voerde Ton Habraken - consultant bij Svensson - de groep langs diverse onderzoeksobjecten en een Phalaenopsisbedrijf.

Diffuus licht

Voor schermen in de sierteelt is het lichtdiffuserende schermdoek Harmony een interessante optie. Vorig jaar introduceerde Svensson een nieuwe generatie Harmony-schermen, met een verbeterde lichtdiffusiteit. Het verspreidt het licht beter, waardoor in schaduwplekken de planten 32 % meer licht krijgen dan met de klassieke Harmony. Door met Harmony te schermen ontstaan minder pieken in het lichtniveau waardoor je meer (diffuus) licht kunt toelaten. Als licht rechtstreeks binnenkomt, valt het vooral op de kop van de plant, waardoor daar hittestress kan ontstaan. Bij potplanten drogen de potten dan aan de zonzijde bovendien eerder uit en ze hebben daar ook een hogere temperatuur. “Ik heb aan de noordzijde van de potten weleens 21 ◦C gemeten, terwijl dat aan de zuidzijde tot 39 ◦C was”, aldus een van de excursiegangers. Met diffuus licht zou hij van dat probleem verlost zijn, want dat verspreidt zich overal in dezelfde mate.

De hele plant

Diffuus licht bereikt de hele plant. De planttemperatuur komt daardoor dichter bij de omgevingstemperatuur in de kas. Ook het blad onderin blijft dankzij diffuus licht actief. De lichtbenutting ligt er daarom hoger, met dus ook een grotere fotosynthese en dus meer groei dan bij direct licht. Onderzoek toont aan dat anthurium tweemaal zoveel licht aankan als het licht diffuus wordt aangeboden, met daardoor een verkorting van de teelt van 25% en ook nog eens 20% zwaardere planten. Bij Bromelia is dat effect er niet, maar wel kunnen er veel meer planten per m2 staan. Ook onder diffuus glas is toepassen van een diffuus scherm zinvol. Met diffuus glas wordt het licht een beetje gediffuseerd waarna Harmony het licht optimaal diffuseert en zorgt voor de beste lichtspreiding. Onder het scherm met open structuur ontstaat geen hogere temperatuur. Ton Habraken: “De “luchtingscapaciteit” van het scherm is namelijk groter dan die van de ventilatie van de kas.”

De volgende generatie paprikatelen

In het Delphy Improvement Centre liggen diverse proeven met toepassing van schermen. Zo konden de Engelse bezoekers kennismaken met ‘Het Nieuwe Telen paprika, met als doel om paprika veel energiezuiniger te telen.

Vorig jaar lag er al een proef met dubbele energieschermen van Svensson: het bovenste de Luxous 1547 D FR, een transparant energiedoek met lichtdiffuserende eigenschappen, en het onderste glasheldere Luxous 1147 FR dat nog eens 2% extra licht doorlaat ten opzichte van zijn voorganger.
Door de extra lichtdoorlatendheid konden de schermen overdag nóg langer dicht blijven dan gepland. Met beide schermen werd een recordaantal schermuren bereikt, en werden de energiedoelen ruimschoots gehaald. De teelt kende een totaalverbruik van 17 m3 gas terwijl dat normaal 35 tot 40 is. Ondanks dat was er een bovengemiddelde productie en was de kwaliteit perfect. In 2017 wordt deze proef herhaald, maar nu met drie schermen: drie lagen van het glasheldere energiescherm Luxous 1147 FR. Het doel: een energiegebruik van minder dan 15 m3 gas.Schermen zijn onderdeel van Het Nieuwe Telen. “Heb je daar interesse voor, ga het dan stap voor stap toepassen”, adviseert Habraken. “Doe niet alles tegelijk, maar leer ermee werken.”

De perfecte chrysant en roos

In onderzoek naar telen van de perfecte chrysant staat energiebesparing centraal: met toepassing van drie schermen: een Obscura-scherm voor de korte dag en overdag Luxous 1147 FR en een Harmony-scherm dat 23% schaduw geeft. Onder leds en met luchtbehandelingskasten worden de chrysanten high tech geteeld, zonder een minimumbuistemperatuur. Dit energiezuinige concept streeft een 5% hogere productie na dan de praktijk, zonder concessies te doen aan de kwaliteit; bij een warmteverbruik van maximaal 15 m3 gas/m2/ jaar en een CO2-gebruik van maximaal 25 kg/m2/jaar. Geteeld wordt bij een hybride belichtingssysteem, waarbij de input gelijk is, maar het aantal micromolen verschilt:
65 µmol/m2.s SON-T belichting en 100 µmol/m2.s LED belichting. Pleksgewijs hangen verrood lampen om te zien of die een eventuele vertraging van de bloei voorkomen.

Ook in roos ligt er zo’n proef, onder diffuus glas. Na drie jaar met SON-T belichting met hun hoge warmteproductie, hangt er nu volledige led-belichting met drie verschillende kleurrecepten.

Piko Plant in Nootdorp teelt Phaleanopsis op vier hectare. Per jaar betekent dat een omzet van 2 miljoen potten, vertelt teeltverantwoordelijke Henri Butterman. Wanneer de Phalaenopsis wordt belicht gaat dat bij Piko Plant tot 120 mmol, en zonlicht wordt tot maximaal 200 mmol toegelaten. “Phalaenopsis kan veel licht hebben, als het maar geen direct licht is”, zegt Butterman. Prettig aan Harmony vindt hij dat dit klimaatscherm geen licht- of schaduwstrepen geeft. “Met dat doek kun je makkelijker voldoende licht binnenkrijgen en het is diffuus.”

De Engelse bezoekers waren onder de indruk van hoe Piko in de verschillende teeltfases verschillende schermdoeken gebruikt.